Pomoc społeczna

POMOC SPOŁECZNA

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Pracownicy socjalni realizują zadania wynikające z ustawy z dn. 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 901 z późn. zm.).

Do zadań pracowników socjalnych  należy:

1. analiza i ocena zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia pomocy społecznej,
2. pobudzanie społecznej aktywności w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin,
3. praca socjalna, rozumiana jako działalność zawodowa, skierowana na pomoc osobom i rodzinom we wzmocnieniu lub odzyskaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie oraz na tworzenie warunków sprzyjających temu celowi,
4. wspomaganie osób i rodzin wymagających pomocy w osiągnięciu możliwie pełnej aktywności społecznej,
5. współdziałanie z grupami i społecznościami lokalnymi, mające na celu rozwijanie w nich zdolności do samodzielnego rozwiązywania własnych problemów,
6. zapobieganie procesowi marginalizacji osób i grup, a także przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom w środowisku lokalnym,
7. współpraca z lokalnymi instytucjami, organizacjami, szkołami,
8. prowadzenie dokumentacji i sprawozdawczości (sprawozdania kwartalne, półroczne i roczne).

 Celem pomocy społecznej jest zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin umożliwienie im bytowania  w     warunkach odpowiadających godności człowieka. Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku z późniejszymi zmianami. Pomoc udzielana jest osobom i rodzinom w szczególności z powodu:
1. ubóstwa
2. sieroctwa
3. bezdomności
4. bezrobocia
5. niepełnosprawności
6. długotrwałej choroby
7. przemocy w rodzinie
8. potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności
9. bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego
10. trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego
11. alkoholizmu lub narkomanii
12. zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej
13. klęski żywiołowej lub ekologicznej

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje:

1. osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2. cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlanie się, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich,
3. mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej,
4.  osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776 zł, zwanym dalej kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej,
5. osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600 zł zwanym dalej kryterium dochodowym na osobę w rodzinie.
6.  rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie zwanej dalej ,,kryterium dochodowymi” przy jednorazowym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w art. 7 pkt. 2-15 ustawy o pomocy społecznej.

 Świadczenia udzielane są na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.
Podstawą przyznania świadczenia jest wywiad środowiskowy przeprowadzony przez pracownika socjalnego w miejscu zamieszkania osoby ubiegającej o pomoc. Natomiast podstawą ustalenia danych osoby ubiegającej się o pomoc, stanu jej zdrowia oraz sytuacji osobistej, rodzinnej i materialnej stanowią odpowiednio aktualne dokumenty, a w szczególności: dowód osobisty, orzeczenie komisji ds. inwalidztwa i zatrudnienia w przypadku osób, które uzyskały takie orzeczenie, zaświadczenie pracodawcy o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, po potrąceniu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, dowód otrzymania emerytury lub renty, oświadczenie o stanie majątku decyzja urzędu  pracy o uznaniu lub odmowie uznania za osobę bezrobotną. Decyzje o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia wydawane są w formie pisemnej. Od decyzji wydanej przez Ośrodek przysługuje klientowi prawo  odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Skierniewicach za pośrednictwem Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej  w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji.

Świadczeniami z pomocy społecznej są:
1. Świadczenia pieniężne:
a) zasiłek stały
b) zasiłek okresowy
c) zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy
d) zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie
e) pomoc dla rodzin zastępczych
f) pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki
g) świadczenia pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla uchodźców
2. Świadczenie niepieniężne:
a) praca socjalna
b) bilet kredytowy
c) składka na ubezpieczenie zdrowotne
d) składka na ubezpieczenie społeczne
e) poradnictwo specjalistyczne
f) sprawienie pogrzebu
g) posiłek
h) schronienie
i) niezbędne ubranie
j) pobyt i usługi w domu pomocy społecznej
k) szkolenia, poradnictwo rodzinne.

Zasiłek stały

Jest to świadczenie obligatoryjne ( obowiązkowe) przysługujące na podstawie art. 37 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej osobom całkowicie niezdolnym do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, spełniającym kryterium dochodowe i stanowi  uzupełnienie dochodu do kryterium ustawowego. Zasiłek stały ustala się w wysokości:

1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej – jest to różnica między kwotą stanowiąca 130% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, a dochodem tej osoby, z tym kwota nie moze być wyższa niż 1000 zł miesięcznie.
2. w przypadku osoby w rodzinie – jest to różnica między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.

Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 100 zł miesięcznie. Świadczenie to jest zadaniem zleconym gminie, finansowym z budżetu państwa.

Zasiłek okresowy

Przysługuje na podstawie art. 38 ust.1 ustawy o pomocy społecznej. Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego.
Zasiłek okresowy ustala się:
1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej do wysokości różnicy między kryterium dochodowymi osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby,

2. w przypadku rodziny – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny

Kwota zasiłku okresowego ustalona zgodnie z ust.2 nie może być niższa niż 50 % różnicy między:
a) kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby.

b) kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny

Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie. Okres na jaki przyznano zasiłek okresowy ustala Ośrodek Pomocy Społecznej na podstawie okoliczności sprawy.

Zasiłek celowy

Jest to świadczenie fakultatywne przyznawane na podstawie art. 39 ustawy o pomocy społecznej w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby życiowej, a w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.
Osobom bezdomnym i innym osobom niemającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.

1. Zasiłek celowy może być przyznany również w formie biletu kredytowego.
2. Zasiłek celowy na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego.

Jest to świadczenie przysługujące na podstawie art.40 ust.1 ustawy o pomocy społecznej może być przyznany osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego, może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.
3.  Zasiłek celowy na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną.

  Jest to świadczenie przysługujące na podstawie art.40 ust.2 ustawy o pomocy społecznej może być przyznane osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej i ekologicznej. W takim przypadku może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.

Specjalny zasiłek celowy

Jest świadczeniem przysługującym na podstawie art.41 ustawy o pomocy społecznej przyznawane w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe – w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi.

Pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie

Świadczenie fakultatywne przysługujące na mocy art.43 ustawy o pomocy społecznej.
Może być przyznane:
a) w formie pieniężnej – w formie jednorazowego zasiłku celowego lub nie oprocentowanej pożyczki,
b) w formie rzeczowej – polega na udostępnianiu maszyn i narzędzi pracy stwarzających możliwości zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń ułatwiających prace niepełnosprawnym.
Pomoc w postaci schronienia, posiłku, odzieży – pomoc niepieniężna. Ośrodek Pomocy Społecznej udziela schronienia, posiłku i  niezbędnego  ubrania osobom tego pozbawionym. Udzielanie schronienia następuje poprzez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach (np. ośrodku interwencji kryzysowej, hotele)

Pomoc w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przyznawane dzieciom i młodzieży w dni nauki w szkole może być realizowana w formie zakupu posiłków.

Sprawienie pogrzebu

Pomoc społeczna obejmuje również obowiązek sprawienia pogrzebu w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego. Sprawienie pogrzebu jest zadaniem własnym o charakterze obowiązkowym.

Praca socjalna

Świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Prowadzona jest:
1) z osobami i rodzinami w celu rozwiązania lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej,
2)  ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokojenia potrzeb członków społeczności.
Praca socjalna może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny. Świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód.